Wat is Balance In Action?

Het lichaam streeft altijd naar balans en heeft een krachtig zelfhelend vermogen. Bij chronische ziekte is de disbalans zo groot of langdurig dat het lichaam zichzelf niet volledig kan herstellen. Dit betekent niet dat genezing onmogelijk is, maar dat diepere aandacht en ondersteuning nodig zijn om het evenwicht te herstellen. Door bewuste keuzes in leefstijl, voeding en mentale gezondheid kan het lichaam stap voor stap weer in zijn natuurlijke flow komen, waardoor herstel en welzijn worden bevorderd.

Geestelijke disbalans, zoals negatieve overtuigingen, een verstoorde mindset of langdurige mentale overbelasting, heeft een directe invloed op zowel het lichaam als de emoties. Dit komt doordat de geest, het zenuwstelsel en het hormonale systeem continu met elkaar communiceren. Wanneer deze balans verstoord raakt, kunnen zowel fysieke als emotionele klachten ontstaan.

1. Mentale Overbelasting en Fysieke Klachten

Langdurige mentale stress, piekeren of een negatieve mindset zet het lichaam in een verhoogde staat van paraatheid, wat kan leiden tot:

• Slaapproblemen → vermoeidheid, verzwakt immuunsysteem en verhoogde pijngevoeligheid.
• Hoofdpijn en migraine → door spanning in de hersenen en een verhoogde cortisolproductie.
• Maag- en darmklachten → stress beïnvloedt de darmflora en kan leiden tot prikkelbare darm syndroom (PDS), maagzuur of misselijkheid.
• Spier- en gewrichtspijn → verhoogde spierspanning door mentale druk.

2. Mentale Disbalans en Emotionele Klachten

Wanneer de geest niet in balans is, beïnvloedt dit ook de emotionele toestand. Enkele voorbeelden:

• Negatieve gedachten en zelfkritiek → leidt tot angst, depressieve gevoelens en een laag zelfbeeld.
• Langdurige mentale spanning → veroorzaakt emotionele uitputting en een verhoogde prikkelbaarheid.
• Onverwerkte trauma’s of onderdrukte emoties → kunnen leiden tot angststoornissen of stemmingswisselingen.

3. Hormonale en Neurologische Invloed

De hersenen reguleren de aanmaak van hormonen zoals serotonine, dopamine en cortisol. Een mentale disbalans kan:

• Cortisol verhogen → leidt tot chronische stress, hoge bloeddruk en verstoorde stofwisseling.
• Serotonine verlagen → kan depressieve gevoelens en emotionele instabiliteit veroorzaken.
• Dopamine verstoren → leidt tot motivatieverlies, uitputting en een gebrek aan levensvreugde.

Conclusie

Geestelijke balans is essentieel voor een gezonde verbinding tussen lichaam en emoties. Door bewuste aandacht voor mentale gezondheid, zoals ontspanning, mindfulness en positieve gedachten, kan de impact van geestelijke disbalans op fysieke en emotionele gezondheid worden beperkt of zelfs hersteld.

Emotionele disbalans kan op verschillende manieren leiden tot fysieke klachten. Ons lichaam en geest zijn nauw met elkaar verbonden via het zenuwstelsel, het hormonale systeem en het immuunsysteem. Wanneer emoties zoals stress, angst, verdriet of woede langdurig aanwezig zijn, kan dit zich vertalen naar fysieke symptomen. Hier zijn enkele mechanismen hoe dit gebeurt:

1. Chronische stress en het zenuwstelsel

Langdurige emotionele spanning activeert het sympathische zenuwstelsel (vecht- of vluchtreactie), waardoor het lichaam in een continue staat van paraatheid blijft. Dit kan leiden tot:

• Verhoogde hartslag en bloeddruk → verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
• Spanning in spieren → nek-, rug- en schouderklachten.
• Verstoorde spijsvertering → maagklachten, prikkelbare darm syndroom (PDS).

2. Hormonale disbalans

Negatieve emoties beïnvloeden de hormoonproductie. Langdurige stress verhoogt bijvoorbeeld cortisol, wat:

• Het immuunsysteem onderdrukt → verhoogde vatbaarheid voor infecties.
• De bloedsuikerspiegel ontregelt → verhoogd risico op diabetes.
• De slaapkwaliteit vermindert → uitputting en vermoeidheid.

3. Opgeslagen emoties in het lichaam

Onverwerkte emoties kunnen zich fysiek manifesteren, bijvoorbeeld:

• Verdriet en onderdrukte emoties → benauwd gevoel op de borst, verminderde longfunctie.
• Onderdrukte woede → spierspanning, hoofdpijn of maagzuur.
• Angst → spijsverteringsproblemen, vermoeidheid of hyperventilatie.

4. Immuunsysteem en ontstekingen

Chronische emotionele belasting verhoogt ontstekingsreacties in het lichaam, wat kan bijdragen aan:

• Auto-immuunziekten.
• Chronische pijnklachten.
• Vermoeidheid en burn-out.

Conclusie

Emotionele balans is cruciaal voor fysieke gezondheid. Door emoties te erkennen, te verwerken en los te laten via ontspanning, beweging en emotionele ondersteuning, kan het lichaam zijn natuurlijke evenwicht behouden en klachten voorkomen of verminderen.

Balans in het menselijk lichaam volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM)

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) wordt balans gezien als de harmonieuze samenwerking tussen verschillende energieën en systemen in het lichaam. Gezondheid wordt beschouwd als een evenwichtige stroom van energie (Qi), Yin en Yang, en de Vijf Elementen. Wanneer dit evenwicht verstoord raakt, ontstaan ziektes of klachten.

1. Qi (气) – Levensenergie

Qi is de vitale energie die door het lichaam stroomt en essentieel is voor alle lichamelijke en geestelijke functies.

• Qi stroomt via meridianen en voedt organen, weefsels en de geest.
• Een blokkade of tekort aan Qi kan leiden tot vermoeidheid, ziekte of pijn.
• Balans behouden: Goede voeding, beweging (zoals Tai Chi of Qigong), ademhalingsoefeningen en emotionele harmonie helpen Qi te laten stromen.

2. Yin en Yang – Dynamisch Evenwicht

Gezondheid is afhankelijk van de balans tussen Yin (koel, voedend, rust) en Yang (warm, actief, stimulerend).

• Te veel Yin → Koude, vermoeidheid, trage spijsvertering.
• Te veel Yang → Oververhitting, ontstekingen, stress.
• Balans behouden: Voeding, rust en activiteit in evenwicht houden, luisteren naar lichaamssignalen.

3. De Vijf Elementen en Orgaanbalans

In TCM zijn organen verbonden met de Vijf Elementen (Hout, Vuur, Aarde, Metaal, Water). Elk element beïnvloedt het evenwicht in het lichaam:

• Hout (Lever & Galblaas) → Reguleert Qi-stroom en emoties.
• Vuur (Hart & Dunne Darm) → Regelt vreugde, bloedsomloop.
• Aarde (Milt & Maag) → Spijsvertering, energieopname.
• Metaal (Longen & Dikke Darm) → Ademhaling, immuniteit.
• Water (Nieren & Blaas) → Levensenergie, angsten, hormonale balans.

Een verstoring in één element kan andere elementen beïnvloeden en zo een kettingreactie veroorzaken.

4. Evenwicht behouden in het lichaam

Balans in TCM betekent het voorkomen en corrigeren van disbalans. Dit gebeurt door:

✔ Voeding → Warm/koud voedsel in evenwicht, variatie en seizoen aanpassen.

✔ Beweging → Zachte bewegingen zoals Tai Chi of yoga ondersteunen de Qi-stroom.

✔ Emotionele gezondheid → Emoties vrij laten stromen en niet onderdrukken.

✔ Acupunctuur en kruiden → Helpen blokkades opheffen en energie harmoniseren.

Conclusie

In TCM is gezondheid geen statische toestand, maar een dynamisch proces waarin Qi, Yin/Yang en de Vijf Elementen continu in evenwicht moeten blijven. Door lichaam en geest als één geheel te zien en disbalans vroegtijdig aan te pakken, kan het lichaam zijn natuurlijke harmonie behouden.

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) is er een sterke relatie tussen emoties, organen en het brein via het meridiaanstelsel, het zenuwstelsel en het hormonale systeem. Moderne neurowetenschap bevestigt steeds meer deze connectie via de hersenen, neurotransmitters en het autonome zenuwstelsel.

1. Emoties, Organen en de Hersenen

TCM ziet de organen als energetische centra die bepaalde emoties reguleren. Via het zenuwstelsel en hormonen communiceren ze continu met de hersenen:

• Lever (Woede) → Limbisch systeem & Amygdala
  • De lever reguleert de vrije stroom van Qi (energie). Stagnatie door frustratie of onderdrukte woede verhoogt stresshormonen zoals cortisol.
  • De amygdala, die angst en woede verwerkt, raakt overactief, wat leidt tot prikkelbaarheid, slaapproblemen en verhoogde bloeddruk.
• Hart (Vreugde) → Prefrontale Cortex & Neurotransmitters
  • Het hart wordt in TCM gezien als de "huis van de geest" (Shen). Te veel opwinding of onbalans beïnvloedt de prefrontale cortex (die emoties reguleert).
  • Dopamine en serotonine (gelukshormonen) kunnen verstoord raken, wat kan leiden tot slaapproblemen, nervositeit of rusteloosheid.
• Milt (Piekeren) → Hippocampus & Spijsvertering
  • De milt reguleert de spijsvertering en mentale helderheid. Overmatig piekeren put de miltenergie uit, wat leidt tot brain fog, vermoeidheid en spijsverteringsproblemen.
  • De hippocampus, betrokken bij geheugen en leren, kan overbelast raken, wat concentratieproblemen veroorzaakt.
• Longen (Verdriet) → Autonome Zenuwstelsel & Ademhaling
  • Verdriet verzwakt de longenergie en kan leiden tot oppervlakkige ademhaling, vermoeidheid en een verzwakt immuunsysteem.
  • Dit beïnvloedt de hypothalamus, die stress reguleert, en kan depressieve gevoelens versterken.
• Nieren (Angst) → Hypothalamus-Hypofyse-Bijnier-as (HPA-as)
  • Angst put de nierenergie uit en activeert de HPA-as, wat zorgt voor een verhoogde cortisolproductie.
  • Dit kan leiden tot chronische stress, hormonale disbalans, burn-out en slaapproblemen.

2. De Hersenen als Regisseur van Emotie & Orgaansystemen

De hersenen ontvangen en verwerken signalen van de organen via:

• Zenuwbanen (via de nervus vagus en het autonome zenuwstelsel).
• Hormonen (zoals adrenaline, cortisol, serotonine en dopamine).
• Energiebanen (meridianen in de TCM).

Dit betekent dat mentale en emotionele balans direct invloed heeft op de organen én vice versa.

Conclusie

De verbinding tussen emoties, organen en het brein werkt in twee richtingen:

1. Emoties beïnvloeden organen, wat zich kan uiten in fysieke klachten.
2. Organen zenden signalen naar de hersenen, wat mentale en emotionele klachten kan veroorzaken.

Door zowel mentale rust, emotionele verwerking en fysieke balans te ondersteunen, kunnen lichaam en geest beter samenwerken en chronische klachten worden voorkomen of verminderd.

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) wordt de geest gezien als een energetisch fenomeen dat verbonden is met zowel het lichaam als de ziel. De geest wordt niet gelokaliseerd in één specifiek orgaan zoals in de westerse geneeskunde, maar verdeeld over verschillende systemen die samen iemands mentale en emotionele gezondheid beïnvloeden.

De Vijf Geesten (Wu Shen) in TCM

In de TCM wordt de geest onderverdeeld in vijf aspecten, die elk verbonden zijn met een specifiek orgaan:

1. Shen (神) – Het Hart
   • Shen wordt beschouwd als de hoofdzetel van de geest en wordt vaak vertaald als "bewustzijn" of "mentale helderheid".
   • Het huist in het hart en reguleert denken, bewustzijn, emoties en slaap.
   • Een verstoorde Shen kan leiden tot angst, slapeloosheid en mentale onrust.
2. Hun (魂) – De Lever
   • Hun wordt geassocieerd met de ziel en creativiteit, en wordt gezien als de "etherische ziel".
   • Het bevindt zich in de lever en is verantwoordelijk voor dromen, intuïtie en flexibiliteit in het denken.
   • Een disbalans kan zich uiten in prikkelbaarheid, woede of moeite met verandering.
3. Po (魄) – De Longen
   • Po staat voor de lichamelijke ziel, oftewel de instinctieve reacties en lichamelijke bewustzijn.
   • Het is verbonden met de longen en beïnvloedt ademhaling, reflexen en fysieke gewaarwording.
   • Een verstoring kan leiden tot verdriet, rouw en een verzwakt immuunsysteem.
4. Yi (意) – De Milt
   • Yi staat voor het intellect, concentratie en geheugen.
   • Het is gelokaliseerd in de milt en helpt bij leren, denken en focussen.
   • Een zwakke Yi kan zich uiten in overmatig piekeren, concentratieproblemen en vermoeidheid.
5. Zhi (志) – De Nieren
   • Zhi wordt geassocieerd met wilskracht en doorzettingsvermogen.
   • Het huist in de nieren en bepaalt iemands levensdoel en volharding.
   • Een zwakke Zhi kan leiden tot angst, onzekerheid en uitputting.

Conclusie

In de TCM bevindt de geest zich niet op één plek, zoals de hersenen in de westerse geneeskunde, maar is het verspreid over verschillende organen. Het hart speelt de belangrijkste rol als zetel van de Shen (bewustzijn), terwijl de andere organen verschillende aspecten van de psyche en emoties reguleren. Wanneer deze vijf systemen in balans zijn, ervaart iemand mentale helderheid, emotionele stabiliteit en een sterk gevoel van richting in het leven. 

Chronische klachten door disbalans en aangeboren afwijkingen hebben beide invloed op de gezondheid, maar ze hebben verschillende oorzaken en mechanismen. Ze kunnen echter met elkaar verweven zijn, vooral binnen families waar leefstijl, omgeving en genetica een rol spelen.

1. Aangeboren Afwijkingen en Chronische Klachten

Aangeboren afwijkingen zijn genetische of ontwikkelingsstoornissen die al vanaf de geboorte aanwezig zijn. Ze kunnen leiden tot structurele of functionele problemen in het lichaam, zoals:

• Erfelijke stofwisselingsziekten.
• Hartafwijkingen.
• Bindweefsel- of gewrichtsproblemen.

Sommige aangeboren aandoeningen zorgen ervoor dat het lichaam gevoeliger is voor chronische klachten, maar ze bepalen niet per se iemands gezondheidstraject. De manier waarop iemand hiermee omgaat (leefstijl, voeding, beweging, stressmanagement) kan een groot verschil maken in de ernst en impact van klachten.

2. Levensstijl en Familiepatronen

Veel chronische klachten ontstaan niet alleen door genetische aanleg, maar ook door aangeleerde leefstijlpatronen. Mensen groeien op in een bepaalde omgeving en nemen vaak de gewoonten van hun ouders over, zoals:

• Voeding en eetgewoonten.
• Bewegingspatronen en lichamelijke activiteit.
• Stressmanagement en emotionele regulatie.
• Slaapritme en zelfzorg.

Hierdoor kunnen chronische klachten binnen families worden doorgegeven, niet per se door genetica, maar door leefstijl en gedrag.

3. Disbalans als Oorzaak van Chronische Klachten

Wanneer het lichaam langdurig uit balans is door ongezonde gewoonten, chronische stress of emotionele belasting, kan dit leiden tot blijvende klachten zoals:

• Spijsverteringsproblemen.
• Chronische vermoeidheid en pijn.
• Auto-immuunziekten en ontstekingsreacties.

Hoewel genetische aanleg een rol kan spelen, bepaalt de manier waarop iemand met zijn gezondheid omgaat vaak of klachten zich ontwikkelen of verergeren.

Conclusie

Aangeboren afwijkingen en chronische klachten door disbalans overlappen deels, maar zijn niet hetzelfde. Iemand met een genetische aanleg voor bepaalde klachten kan die voorkomen of verminderen door een bewuste, gezonde levensstijl. Tegelijkertijd kan iemand zonder genetische aanleg toch chronische klachten ontwikkelen door ongezonde gewoonten of emotionele disbalans. De sleutel ligt in bewustwording en het actief herstellen van balans in lichaam en geest.